برای خلاقیت تعاریف گوناگونی در نظر گرفته شده است که در مجموع می توان گفت:
خلاقیت، ترکیبی است از قدرت ابتکار، انعطاف پذیری و حساسیت در برابر نظریاتی که فرد یادگیرنده را قادر می سازد، خارج از نتایج تفکر نامعقول، به نتایج متفاوتی بیندیشد که حاصل آن، رضایت شخصی و احتمالاً خوشنودی دیگران خواهد بود».
بنابراین، خلاقیت، یک فرایند ذهنی است، فرآیندی که در نتیجه آن، یک اثر جدید – اعم از ایده یا چیزی نو و متفاوت – تولید می شود.
زندگی پیچیده امروزی هر لحظه در حال نو شدن است و جامعه برای زنده ماندن و گریز از مرگ و ایستایی به تحول و نوآوری نیاز دارد. خلاقیت و نوآوری یکی از عالی ترین و پیچیده ترین فعالیتهای ذهن آدمی است که تعلیم و تربیت باید به آن توجه نماید.
از آنجایی که آموزش و پرورش وظیفه تعلیم و تربیت فرزندان و آینده سازان جامعه را بر عهده دارد باید از یک سو وظیفه فراهم آوردن زمینه رشد و پرورش خلاقیت و نوآوری و استفاده صحیح و جهت دار از استعدادها و توانایی های افراد را بر عهده بگیرد.
از سوی دیگر برای پویایی خود نیازمند پرورش و بهره مندی از خلاقیت و نوآوری در سطوح سازمانی می باشد.
موانع خلاقیت چه مواردی هستند؟
در مسیر خلاق شدن موانعی وجود دارد، بعضی از این موانع به عوامل درونی و برخی به عوامل بیرونی بستگی دارد.
عوامل درونی مانند : نداشتن اعتماد به نفس و ترس از انتقاد و شکست، تمایل به همگونی و عدم تمرکز ذهنی، دلسرد شدن، محافظه کاری، وابستگی و جمود فکری، نبود تمرکز ذهنی، کمرویی، انعطاف پذیر نبودن می باشد.
در مقاله های بعدی راهکارهای برطرف کردن عوامل درونی که مانع خلاقیت می شوند را توضیح میدهم.
عوامل بیرونی مانند: سیستم آموزشی ، مدرسه و معلمان
ابتدا عوامل بیرونی را مورد بررسی قرار می دهیم
سیستم آموزشی اگر مناسب و با روش های درستی پیش نرود باعث کشتن خلاقیت در افراد آن جامعه می شود. برنامه ها و محتوای کتاب های درسی بسیار مهم هستند و اگر با هدف پرورش فکری و خلاقیت برنامه ریزی و تألیف نشوند تاثیر خوبی در آینده نمی گذارند.
روش های تدریس سنتی مبتنی بر معلم محوری موجب بی انگیزگی و عدم مشارکت دانش آموزان در کلاس درس می شود و با گذشت زمان فرد تلاشی برا تفکر و ارائه ایده نمی کند.
همینطور تأکید زیاد بر نمره ی دانش آموز موجب می شود که ملاک برتری آنها براساس کسب نمره باشد نه خلاقیت و تفکر.
یکی دیگر از موانع رشد خلاقیت نبود امکانات کافی و تخصیص زمان مجزا برای این موضوع می باشد. استهزاء و تمسخر به خاطر ایده یا نظر دانش آموزان و توجه نکردن به تفاوتهای فردی آنها از دیگر موانع می باشد.
در مقالات بعدی راهکارهای برطرف کردن موانع درونی قرار داده می شود.
